Yanlış Emeklilik Politikaları

Murat Yıldırımoğlu

14 Kasım 2001 tarihli Hürriyet’te Koç grubundaki değişiklikler anlatılıyordu. Bu değişikliklere göre Rahmi Koç 71 yaşında görevinden ayrılıp, yerini büyük oğlu Mustafa Koç’a bırakıyor. Ayrıca Koç Holding’in en üst yöneticilerinden olan Temel Atay ve Hasan Subaşı 60 yaşına geldikleri için emekliye ayrılıyorlar. Bu haber nedeniyle insanların belli bir yaşda zorunlu olarak emekli edilmelerinin ne kadar yanlış olduğunu düşündüm.

İnsanların enerjileri yaşlarına bağlı değildir. Bazı insanlar seksen yaşında bile büyük bir enerjiyle ve başarıyla çalışmasını sürdürebilir. Bazı insanlarsa onsekiz yaşında ışıksız, kişiliksiz ve pısırık bir şekilde çalışır.

İnsanların yaşları ne olursa olsun çalışma enerjisine ve becerisine sahip olabilmelerinin en iyi göstergesi yine Koç ailesinden geliyor. Rahmi Koç’un eniştesi İnan Kıraç yaş haddi politikası nedeniyle Koç’tan ayrılmak zorunda kalınca bazı Peugot taşıtlarının Türkiye’de üretimini yapan Karsan’ı satın aldı. Başarılı yönetimiyle kriz zamanlarında bile Karsan’ı kara geçirdi. O sırada yaşlı diye kendisini emekli edenlerin yönettiği Tofaş tarihinde görmediği zararları ediyordu.

Koç’lar emeklilik politikalarında yanılıyorlar da Sabancılar ne yapıyor? Onlar da insanları belli yaşlarda emekli ediyorlar. O insanlar da gidip başka yerlerde son derece başarılı işler çıkartıyorlar. Örnek olarak Hamit Belli’yi verebiliriz. Hamit Belli uzun yıllar Akbank’ta çalıştıktan sonra 1994 yılında 65 yaşına geldiği için emekli edilmiş. Emekli olduğunda Turkish Bank’in başına geçen Hamit Belli halen bu bankanın genel müdürü. Turkish Bank küçük olmasına karşın en sağlıklı ve en karlı bankalardan birisi.

Yabancı firmalar da pek farklı değil. En büyük bilgisayar firması olan IBM’de de belli bir yaşa ulaşanlar emekli ediliyorlar. Emekli olanların hemen hepsi emeklilik tazminatlarını sermaye olarak kullanıp kendi şirketlerini kuruyor.

Bir kurum içinde insanlar yaşları oranında değil işleri oranında yer alırlar. Eğer bir insan iyi iş çıkarıyorsa yaşı ne olursa olsun çalışmalıdır. Kötü çalışıyorsa da yaşı ne olursa olsun, işten atılmalıdır. İnsanlara kategorik olarak yaklaşıp “Sen yaşlısın emekli ol” demek insanların niteliklerinin yeterince değerlendirilemediğini gösterir. Her insanı tek tek değerlendirmekte başarısız kalan kurumlar insanlara toptancı bir şekilde yaklaşırlar. Bunun sonucunda ise örneklerde görüldüğü gibi yetişmiş ve enerjik insan güçlerini kaybederler.