Paylaşımların Active Directory’ye Yayınlanması

Çınar Yüzügüllü

(Çınar öğrencimdir. Yazıdan da anlaşıldığı gibi gelecek vaad ediyor. Murat Yıldırımoğlu)

Büyük bir kurumda çalıştığınızı düşünün. Sizin erişiminize açık 600 bilgisayarla bağlantınız var. Böyle bir durumda sürekli olarak bir paylaşımın hangi bilgisayarda olduğunu aklınızda tutmanız gerekecek ki bu durum bir süre sonra sizin ve çalışma arkadaşlarınızın verimliliğini büyük ölçüde düşürecektir. Burada paylaşımların Active Directory’ye (AD) yayınlanması devreye girer. Paylaşımların AD’ye yayınlanması, karmaşıklaşan ağlarda herkesin aradığını kolayca bulmasını sağlayan çok kullanışlı bir düzenlemedir. Özellikle çok bilgisayarlı ağlarda Windows 2000'in bu özelliği daha çok önem kazanıyor. Son cümleye "Windows 2000'nin bu özelliği" diye başladım. Bunun nedeni bu özelliğin Windows 2000'den önceki Microsoft işletim sistemlerinde var olmamasıdır. Gerçi o dönemlerde benzer işlevi yerine getiren DFS (Distributed File System) mevcuttu. Ancak bu uygulamanın kurulumu ve mantığı Active Directory Publishing (ADP)'e göre çok daha karmaşıktı. DFS halen Windows 2000'de de kullanılmaktadır ve ADP'nin aksine Windows NT 4.0 ya da Windows 98 gibi daha eski işletim sistemlerinde de bu işlevi yerine getirmektedir.

Şimdi ADP’in daha iyi anlaşılması için nasıl kullanılacağını aşama aşama bir örnek üzerinden takip edelim.

Burada anımsatmakta yarar gördüğüm bir unsur daha bulunmaktadır. ADP’i kullanabilmeniz için AD’nin sisteminizde kurulu olması gerekmektedir. Yani, düzgün çalışan bir etki alanına sahip olmanız gerekiyor. Burada yayınlayacağınız paylaşımlara sadece etki alanınızın içeriğini görebilenler erişebilecektir.

Örnek olarak Windows 2000 Server yüklü ve etki alanı denetcisi (domain controller) konumunda olan canavar adli bilgisayardaki bir paylaşımı inceleyeceğiz. Paylaşılan kaynak E sürücüsünün "DRIVERS" klasörü. Bu klasör yine aynı adla paylaşıma açılmış durumda. Öncelikle paylaşıma sunulan kaynakların içerileceği bir yapısal birim (Organizational Unit, OU) yaratalım. Bu gerekli değil ama böyle yaparsak yayınlanan paylaşımlara tek noktadan erişeceğiz.

İşleme başlamak için "Administrative Tools"dan "Active Directory Users and Computers"ı açalım. Oradan da etki alanınızın üzerine sağ tıklayınız. Açılan menüden “New”u sonra da "Organizational Unit"i seçin. Ekrana gelecek olan kutudaki alana yaratacağınız OU için bir ad girin.

(Şekil 1):

Şekil 1:

Daha sonra yeni yarattığınız yapısal birimin üzerine sağ tıklayıp yine “New”u seçin ama bu sefer karşınıza çıkan menüden “Shared Folder” seçeneğini seçin (Şekil 2)

Şekil 2:

Ekrana gelecek olan çift boşluklu pencereye paylaşımı sunmak istediğiniz adı ve paylaşımın UNC (Universal Naming Convention) adresini girin. Bu adresleme yapısını ilişkin sorularınız için ilgili bölümün yardım kutucuğuna bakabilirsiniz. Bildiğiniz üzere klasörün gerçek adi ile paylaşım adi birbirinden farklı olabilir; burada ADP adı da bağımsızdır, ancak yönetim kolaylığı açısından hepsine ayni adın verilmesi tavsiye edilir. Örneğimize geri dönecek olursak, canavar bilgisayarında E sürücüsündeki “Drivers” klasörü “suruculer” adıyla paylaştırılmıştır. Burada Windows işletim sistemlerinin "case sensitive" olmaması yüzünden yukarıdaki adları büyük veya küçük harflerle istediğiniz gibi girebilirsiniz. Bu paylaşımı örneğimizde gene “suruculer” adıyla sunuyoruz (Şekil 3)

Şekil 3:

Görüleceği üzere artık "Active Directory Users and Computers" konsolunun diğer bölmesine yeni bir simgeyle beraber paylaşılan klasörün paylaşım adıyla yeni bir nesne eklendi. Aslında temel olarak isimiz bitti diyebiliriz bu aşamada. Bu nesnenin üzerine sağ tıklayıp özelliklerine bakarsanız oluşturulması esnasında yapmış olduğumuz ayarların buradan değiştirilebileceğini görürsünüz.

Burada bir konuya daha dikkatinizi çekmek istiyorum, ADP kurulurken Paylasimlar yapısal biriminin altında oluşturulan paylaşım nesneleri gene normal paylaşım kurallarına tabidir. Örneğin erişim hakları aynen geçerlidir. Yaptığımız tek şey buna pratik bir yerde kısa yol oluşturmaktan başka bir işlem değildir.

Simdi denemek için masaüstünüzde "My Network Places"in üzerine çift tıklayın. buradan "Entire Network"ü açın.

Sol taraftaki bilgi ekranının en altındaki "view entire contents"in üzerine tıklayarak buradan kitaba benzeyen "Directory" simgesinin üzerine çift tıklayın (Şekil 4)

Şekil 4:

Etki Alanınızı seçin (Şekil 5) ve buradan "Paylasimlar" nesnesini açın.

Şekil 5:

Şekil 6:

Fark ettiyseniz buradaki nesneler biraz önce konsolda gördüklerimizin aynıları. Her neyse artık "suruculer" paylaşımını görüyor olmanız gerekiyor.

Şekil 7:

Suruculer simgesinin üzerine çift tıklarsanız "canavar" bilgisayarı üzerindeki E sürücüsünde yer alan "Drivers" klasörünün içeriğine bakıyor olacaksınız. Bu paylaşımlardan istediğiniz kadar yayınlayabilirsiniz. 600 bilgisayardaki paylaşımları böylelikle tek bir noktada toplayabilirsiniz. Bu da sıradan kullanıcıların işini oldukça kolaylaştıracaktır. Hatta kullanıcılar eğer isterlerse masaüstlerine bu yapısal birimin kısa yolunu da yerleştirebilirler. Burada tekrar etmekte fayda var ki, DFS'e nazaran daha kolay anlaşılan ve yönetilen bu işlem maalesef sadece Windows 2000 işletim sistemleri (ve üzeri) tarafından desteklenmektedir.

İYİ PAYLAŞIMLAR !!!