Arama Motorları

Atilla Tanrıkulu atilla@yildirimogluegitim.com

19/03/2003

İnsanların İnternet’te bilgiye ulaşmak için en çok kullandığı yol arama motorlarıdır. Eminim siz de İnternet’te bilgi arama işlerini arama motorlarından yapıyorsunuzdur. Web sitenizin daha çok ziyaretçi toplamasını istiyorsanız mutlaka arama motorlarında yer almalısınız. Yer almaktan daha önemli olan, arama motorlarında üst sıralarda listelenmektir. Peki ne yaparız da arama motorlarında üst sıralarda yer alırız? İşte bunun yanıtını bu makalede bulacaksınız.

Arama Motorları Nasıl Çalışır?

Arama motorları çok kuvvetli işlem gücüne sahip bilgisayarlarda çalışan özel programlardır. Bu programlar bilgisayarların üzerinde çalışır ama bunlar bildiğimiz bilgisayarlar gibi değildirler: Çok daha gelişmiş donanımları vardır, bağlantıları çok hızlıdır, daha büyük sabit disklere sahiptirler, çok büyük miktarda verileri depolayabilirler, çok büyük bellekleri vardır, çoğunlukla da birden fazla işlemciye sahiptiler. Bu bilgisayarlar birbirlerine bağlanarak üzerlerine düşen yükü paylaşırlar. Örneğin, Google da 800 civarında bilgisayarın birbirine bağlı olduğu söyleniyor. Çünkü binlerce insan aynı anda arama yapabilir, bu yükün altından kalkmak hiç de kolay değildir.

Öncelikle isterseniz arama motorlarının nasıl çalıştığını öğrenelim. Çalışma yöntemini bilmeden üst sıralarda nasıl çıkarız sorusunun yanıtını anlamamız güç olur.

Arama şu aşamalarla olur: Arama motoruna gideriz, aratacağımız kelimeyi uygun kısma yazdıktan sonra search (ara) düğmesine basarız ve karşımıza sayfalar dolusu web adresi çıkar. Peki, bu web adresleri nereden bulunuyor nasıl bulunuyor?.

Arka Planda Neler Oluyor?

Arama düğmesine bastığımızda arama motoru kendi veri tabanındaki bilgileri arar, İnternet üzerinde arama yapmaz. Peki, bu veri tabanına milyonlarca web adresi nasıl girilir? Sakın bir insan veya birkaç insanın yaptığını düşünmeyin çünkü yapılan bir araştırmaya göre bir insan, ömrünün sonuna kadar her saniye bir web sayfası açıp kapasa yine de İnternet’teki bütün sayfaları dolaşamaz. Ne kadar korkutucu değil mi?

Veri tabanının doldurulması Spider (Örümcek) denen akıllı programlarla olur. Spider programlarının bir parçası olan indeksleme mekanizması da indeksleme işini yapar. Web sitesinin tüm sayfaları, içeriklerine göre veri tabanına kaydedilirler.

Spider’lar durmadan arama motorlarındaki yazılımcılar tarafından geliştirilir çünkü insanlar aradıkları bilgiyle ilgili sitelere ulaşmak isterler. Yazılımcıların görevi ise insanların aradıkları şeyleri bulmasını sağlamaktır. Hiç kimse aradıkları ile ilgisiz siteler görmek istemez, zaten bu da arama motorunun kalite ölçütüdür. Diğer bir kalite ölçütü de barındırdığı web adresi sayısıdır.

Spider’lar barındırdığı her URL i periyodik olarak indekslerler . İndeksleme şu şekilde yapılır: Bu programlar aynı bir kullanıcı gibi web adresini sunuculardan talep ederler, barındırdığı linkleri de ziyaret ederler. Bu işlem bütün sayfalar için uygulanır ve web sitesi bütün sayfalarıyla beraber arama motoru veri tabanına işlenir. Spider talep ettiği web sayfasından yanıt alamayınca veri tabanından ilgili URL i siler.

Arama sonuç listesinde yer almanın yolları nelerdir?

Artık arama motorlarının nasıl çalıştığı konusunda bilgimiz olduğuna göre web sitemizi arama sonuç listesinde nasıl üst sıralarda çıkarırız, bir de bunu inceleyelim. Bu iş pek kolay değil, üzerinde yoğun bir şekilde çalışılması gereken bir konu.

Yurt dışında sadece bu işi yapan optimizasyon şirketleri bile vardır. Bu şirketler müşterilerinin web sitesini en üst sıralarda çıkarmak için çalışırlar. Bu şirketler tasarım yapmazlar; işleri tasarlanmış bir sayfayı alıp arama motorlarında üst sırada yer alması için optimize etmektir.

Genel olarak yanlış anlaşılmış bir konu vardır, sitemizi ne kadar çok arama motoruna kayıt ettirirsek o kadar çok ziyaret ediliriz. Bazı yerlerde okuruz; şu kadar arama motoruna kayıt şu ücretedir diye. Aslında önemli olan çok arama motoruna kayıt değil iyi ve çok ziyaret edilen arama motorlarına kayıttır. Yaptığı sitelerde ziyaretçi istatistiklerini sürekli inceleyen biri olarak, edindiğim tecrübelere göre insanlar hep aynı arama motorlarından geliyorlar. Çünkü insanların ziyaret ettiği ve arama yaptığı arama motorlarının sayısı çok azdır. Bu yüzden biz bu makalemizde Google ve Yahoo yu temel alıyoruz.

Konuyu daha iyi kavrayabilmemiz için şu an bu makalenin bulunduğu web sitesini örnek olarak inceleyelim (www.yildirimogluegitim.com).

Arama motorları indekslediği sitelerin sırasını aşağıdaki kriterlere göre düzenler.

Örnek olarak “sistem mühendisi” kelimeleri aratıldığını düşünelim:

1- Sayfanın ismi aratılan bilgiyi içeriyor mu? (sistem.htm, muhendisi.htm, sistem_muhendisi.htm vb.)

2- Sayfanın başlığı (TITLE) aratılan kelimeleri içeriyor mu? ( online sitem mühendisi eğitimi sitesi vb.)

3- Sayfanın anahtar kelimeleri içinde aratılan bilgi var mı? (KEYWORDS)

4- Sayfanın Description kısmında aratılan bilgi geçiyor mu?

5- Sayfanın içeriğinde aratılan kelime kaç kez geçiyor?

6- Sayfanın level’ı (düzeyi) düşük mü? (İç kısımlarda yer alan bir sayfa mı veya ilk sayfa mı?)

7- Bu sayfaya diğer sitelerden linkler var mı?

Şimdi bu maddeleri teker teker ayrıntıyla inceleyelim.

1- Burada sayfa isminin aratılan kelimeyi içermesi en önemli kriterlerden biridir. Sayfa uzantısının htm olduğu dikkatinizi çekmiştir. Biliyorsunuz ki uzantısı asp, php, jsp, cfm gibi olan siteler dinamik yapıdadır (içeriği sabit değildir, her an değişebilir). Arama motorları dinamik web sitelerini iyi indeksleyememektedir. Oysa ki uzantısı htm, html, gibi olan web sayfaları statiktir. Yani bir veritabanına bağlı değildir. Bunlar çok iyi indekslenebilmektedir. Bu yüzden veritabanındaki bilgileri statik sayfalar halinde web sitemize kaydetmemiz iyi bir yöntem olur.

Dinamik yapıya sahip bir site yapabiliyorsak eminim bu sitedeki sayfaları statik sayfalara dökme işini de becerebiliriz. Bu sayfaların hepsini bir klasör içinde depolamamız iyi bir yöntemdir. Daha sonra bu klasörün indekslenmesi için ne gibi işlemler yapabileceğimizi inceleyeceğiz.

2- Yapılan web sayfalarında aşağıdaki gibi kodlanmış bilgiler bulunur

<HEAD>

<TITLE> Sayfanın başlık kısmı, 2. kriter olarak ele aldığımız bölüm</TITLE>

</HEAD>

HEAD etiketleri arasında bulunan yere başlık kısmı denir ve sayfanın tasarımı ile hiçbir ilişkisi yoktur. <TITLE> ….</TITLE> etiketleri arasında bulunan kısım ikinci önemli kriterimizdir. Buraya aranma olasılığı yüksek olan kelimeler yerleştirelim. Aynı zamanda bu kelimeler sitemizin değişik sayfalarında da geçmelidir. Veri tabanına bağlı siteler yapanlar burada üzülebilirler çünkü bu tür sitelerde genelde TITLE kısmı her sayfada aynı çıkar. Ama biz bu büyük sorunu statik sayfalarımızla halledeceğiz: Oluşturulacağımız statik sayfaları değişik başlıklar üretebilecek şekilde yapılandıracağız.

Statik sayfaları teker teker yapacağımızı düşünmeyin. Bunu bir program vasıtası ile yapacağız. Yalnız bu programı biz yazmalıyız. Nasıl mı? Okumaya devam.

3- KEYWORDS (anahtar kelimeler) , web tasarımcılar yaptıkları web sitesinin içeriğinin hangi konuyla ilgili olduğunu belirtmek amacıyla birtakım kelimeler belirlerler. Bu kelimeler arama motorlarında en çok aratılan kelimeler olmalıdır. Kelimelerimizi KEYWORDS kısmına yazıyoruz.

Örnek : content=”sistem,mühendis,mcse,sertifika,bilgisayar”

Yukardaki örnekte çok az kelime yazdık. Bunun aslında belli bir sınırı yoktur ama örneğin bir arama motoru olan Yahoo 200 kelimeye kadar anahtar kelimeyi desteklemektedir.

4- DESCRIPTION : Bu bölümde web sitesine sahip olan firmayı veya içeriği tanıtmak için bir takım açıklamalar bulunur. Bu açıklamalar arama kriterlerine de eklenmiştir.

Biz yaptığımız statik sayfalarda bu bölüm için de değişik ifadeler girmeliyiz

5- Sayfa içeriğinde aratılan kelimenin geçmesi en önemli ölçütümüzdür. Fakat burada daha önce anlatılan Sayfa adı, TITLE, KEYWORDS ve DESCRIPTION ifadeleri de içeriği destekleyecek yönde olmalıdır. Spider’lar bu tip kriterleri yorumlayacak kadar akıllı programlardır. Ayrıca bazıları spider’ları kandırmak amacı ile aynı kelimeyi tekrar tekrar yazarak web sitesinin içine gömerler . Ancak Google ve Yahoo nun Spider’lari bu numarayı yemeyecek kadar zekidirler; spider’lar aynı kelimenin tekrar ettiğini anlarlar. Aynı kelimenin belirli sayıda karakterden sonra geldiğini de anlarlar. Dolayısıyla bu yöntem iyi bir yöntem değildir.

6- Diğer önemli kriterimiz ise aratılan kelimenin bulunduğu sayfanın Web sitesi içindeki konumudur (level). Eğer kelimenin bulunduğu sayfa sitenin ana sayfası ise level’ımız düşüktür ve en iyi puanı alır ama 2 link e tıklayarak 2 sayfa sonra ulaşılıyorsa level değeri yüksektir ve kötü bir puan alır.

Bu yüzden iyi bir puan alabilmemiz için ana sayfamızdaki içerik tamamen web sitemizi anlatacak yönde olmalıdır.

7- Önemli bir diğer kriter ise sayfamızın indekslenmiş diğer web siteleri içinde de yer almasıdır. Bu da ancak beğenilen bir Web sitesi oluşturmakla mümkün olur.

Şimdi yeni optimizer adaylarımıza bazı tiyolar verelim .

Web sayfanızın altında bir klasör açın ve yazacağınız bir program ile bunları oluşturduğunuz klasöre kaydedin. Bunu nasıl mı yaparız? Bildiğimiz gibi, bir veritabanına bağlı web sitelerine içerik konurken yazılan bir web programı ile kayıtlar veritabanına işlenir. Siteyi oluşturan bilgiler bu şekilde aktarılır.

Sitemizdeki bütün sayfalarda şu iki kısım mutlaka bulunur:

1-Başlık

2-Yazı

Biz bu kısımlara dayanarak bir web programı yazarız ve bunu sürekli olarak kullanabilmek amacıyla fonksiyon haline getiririz. Sonra web sayfamıza her kayıt girişimizde bu fonksiyona ilgili Başlık ve Yazı değişkenlerini gönderiz. Fonksiyonumuz bu değişkenleri alır ve oluşturduğumuz klasörün içine bir HTML dosyası şeklinde kaydeder. İsterseniz kayıt işlemini aşağıdaki şekilde kabaca yapabilirsiniz veya programı daha da geliştirip yazı içindeki kelimeleri filtreleyebilirsiniz (filtreleme şudur: “bir”, “ve”, “veya” gibi sözcükleri, tekrar eden kelimeleri elemek).

<HTML>

<HEAD>

<TITLE> Başlık</TITLE>

</HEAD>

<BODY>

başlık

yazı

</BODY>

</HTML>

Sayfamızın adını da baslik.htm yapmayı unutmayın (baslik.htm burada dosyanın adını göstermektedir. Dosyanın adında Türkçe karakter kullanmamak doğru olacaktır).

Oluşan bu statik sayfaları ana sayfamıza bağlamak için bu klasörü linkler şeklinde listeleyip gizli bir layer şeklinde ana sayfamıza bağlamalıyız.

Arama motorlarında buradaki statik sayfalardan hemen sonra gerçek web adresimize yönlendirilmeleri için ise ise yukardaki kodda

kısmını hazırlıyoruz.

Yazıda yer alan önerileri www.yildirimogluegitim.com sitesi için uyguladım. Bunların sonucunda Yahoo ve Google’da “sistem mühendisliği” ifadesi aratıldığında, aşağıda gördüğünüz gibi www.yildirimogluegitim.com sitesi en başta çıkıyor.

Bu kadar tiyo benden. Belki sizlerin aklına daha değişik fikirler gelebilir. Yaratıcılık size kalmış. Bulduklarınızı benimle paylaşmanızdan memnuniyet duyarım.