Gözatma Hizmeti (Browsing Service)

Murat Yıldırımoğlu

Ağ çapında paylaşıma sunulan kaynaklardan verimli bir şekilde yararlanabilmek için hangi kaynakların paylaşıma açık olduğunu görebilmek gerekir. Bu işi de Browser (Gözatma) servisi yapar.

Ağ komşuları (network neighboorhood) simgesine tıkladığımızda karşımıza NT yönetim alanlarının (domain), çalışma gruplarının (workgroup) ve tek tek bilgisayarların çıkmasını sağlayan işte bu gözatma servisidir.

Gözatma servisi bazı bilgisayarları browser olarak atar. Browser olarak atanan bilgisayarlar ortamlarındaki bilgisayar listesini tutmakla yükümlüdürler. Böylece ortamdaki diğer bilgisayarların bu listeyi bulundurmak ve güncel tutmak gibi bir işleri olmaz.

Bilgisayarlar açıldıklarında aralarından birisini Master Browser olarak seçerler. Bu seçim bilgisayarların işletim sistemleri dikkate alınarak yapılır.

Browser seçimlerinde işletim sistemlerine göre şöyle bir sıralama yapılır:

Windows 2000 Server

Windows 2000 Professional

Windows NT 4.0 Server

Windows NT 4.0 Workstation

Windows NT 3.51 Server

Windows NT 3.51 Workstation

Windows 98

Windows 95

Windows for Workgroups 3.11

DOS

Gördüğünüz gibi burada baş seçim ölçütü işletim sisteminin versiyonu. Bu yüzden NT 4.0 Workstation işletim sistemine sahip bir makina, NT 3.51 Server işletim sistemine sahip bir makinadan daha avantajlı.

Browser seçimi, ortamda bulunan her ağ protokolü için ayrı ayrı yapılır. Yani, ortamda TCP/IP, NetBEUI, IPX/SPX gibi üç protokol varsa browser seçimi bu üç protokolün herbirinde yapılır. Tek başına bu bile bir ağda birden fazla protokol kullanmamak için iyi bir neden, değil mi?

Master Browser seçimi yalnızca bilgisayarlar ilk açıldıklarında yapılmaz. Şu durumlarda da seçime gidilir:

Master Browser yasal yollardan kapatılırsa (shutdown şıkkı ile)

Bir bilgisayar açıldığında ortamdaki master browser’ın kendisinden daha aşağı özelliklere sahip olduğunu görürse

MaintainServerList parametresi “yes” yapılmışsa

Seçim sonucunda seçilen master browser seçime katılan diğer bilgisayarlara bakar ve her 15 bilgisayar için bir backup browser atar. Backup browser’lar 15 dakikada bir ellerindeki listeyi master browser’dan güncellerler (Bu 15 sayısının bir kerameti mi var acaba?)

Peki, master browser elindeki listeyi nasıl oluşturur?

Ortamdaki bilgisayarlar periyodik olarak kendilerini anons ederler: “Adım MUHASEBE, ben bir NT server’ım”, “adım SATIS ben bir workstation’ım” gibi.

Anons periyotu 12 dakikadır. Bu anonslar bilgisayarların kullandığı her bir ağ protokolü için ayrı ayrı tekrarlanır (aynen havalaanlarında Türkçe, İngilizce, Almanca, Fransızca tekrarlanan anonslar gibi).

Eğer NT yönetim alanımız (domain) yönlendiriciler ile ayrılmış birden fazla bölüm kapsıyorsa her bölümde bir adet master browser seçilir. Domain çapındaki gözatma listelerini birleştirmek için de bir domain Master Browser'ı seçilir. Domain Master Browser her zaman o yönetim alanındaki PDC’dir.

Master browser hem kendi yönetim alanındaki bilgisayarların listesini, hem de diğer yönetim alanlarının (domain) ya da çalışma gruplarının (workgroup) listesini tutar.

Master Browser belli aralıklarla bir mesaj yayınlar ve bu mesajda master browser olarak ayakta bulunduğunu bildirir. Eğer bu mesaj yayınlanmazsa master browser’ın ayakta olmadığına karar verilir ve yeni master browser’ seçmek üzere seçim yapılır.

Backup Browser’lar belli aralıklarla master browser’a başvurup elindeki listeyi kendilerine aktarırlar.

Gözatma listesi hazırlandıktan ve yedek browser’lara da aktarıldıktan sonra istemcilere gözatma hizmeti verilmeye başlanabilir. Bu da şu şekilde olur:

1) Bir kullanıcı Network Neighborhood’a tıkladığında bilgisayar master browser’a başvurur.

2) Master browser isteği bir yedek browser’a yönlendirir.

1) İstemci bilgisayar, yedek browser’a başvurur.

2) Yedek browser, tıklanan domain’deki ya da çalışma grubundaki bilgisayarların listesini verir.

3) İstemci bu listeden bir bilgisayara tıklarsa o bilgisayara ulaşıp kaynaklarını gösteren listeyi alabilir.

Gözatma servisi trafiği broadcast’lere dayandığı için yönlendiricilerden geçemez. Bazı yönlendiriciler broadcast’leri de geçirebilir ama bu da iyi bir çözüm değildir.

Yönlendiriciler ile ayrılan segmentlerden oluşan bir ağda tüm bilgisayarları görmek için LMHOSTS dosyası ya da WINS kullanmak gerekir.

Bir bilgisayarın master browser olması aslında o bilgisayara ek bir yük getirecektir. Eğer performans yönünden ek yük getirmek istemediğimiz bilgisayarlar varsa bu bilgisayarların browser seçimlerine girmelerini engelleyebiliriz. Bu bilgisayarlar seçime girmeyecekleri için seçilme şansları da kaybolur.

Bir bilgisayarın master browser seçimlerine katılmasını engellemek için:

Windows 3.11’de SYSTEM.INI’de [network] kısmına

MaintainServerList=No

Şeklinde bir satır eklemek gerekiyor.

Windows 95’de Control Panel|Networks|File and Printer Sharing for Microsoft Networks seçilecek. Özelliklerine geçilecek. Browse Master parametresi Disabled yapılacak.

Windows NT’de aşağıdaki Registry adresine gidilecek.

HKEY-LOCAL_MACHINE\System\CurrentControlSet\Services\Browser\Parameters

Bu adresteki MaintainServerList parametresi “no” yapılacak.